کهیر نوعی واکنش پوستی است که به شکل برجستگی‌های خارش‌دار، قرمز یا سفید رنگ روی پوست ظاهر می‌شود. این عارضه ممکن است در اثر حساسیت غذایی، استرس، نیش حشرات، تغییرات دما و یا عوامل داخلی بدن ایجاد شود. برای درمان کهیر ابتدا باید با علائم کهیر آشنا شویم.
علائم شایع کهیر:
خارش شدید
برجستگی‌های قرمز یا سفید روی پوست
تورم ناحیه‌ای پوست
احساس سوزش یا درد خفیف در ناحیه
بایدها و نبایدهای غذایی در درمان کهیر
درمان کهیر به تغییرات رژیم غذایی وابسته است و می‌تواند نقش مهمی در کاهش علائم این بیماری داشته باشد. در زیر لیستی کامل از مواد غذایی ممنوعه، احتیاطی و مجاز آورده شده است:
مواد غذایی ممنوعه (به شدت پرهیز شود):
- غذاهای پرادویه و تند: فلفل قرمز، فلفل سیاه، چیلی
- غذاهای فرآوری‌شده: سوسیس، کالباس، کنسروها
- شکلات و کاکائو
- آجیل‌های شور یا کهنه: بادام‌زمینی، پسته، گردو (خصوصاً اگر حساسیت‌زا باشند)
- غذاهای حاوی مواد افزودنی یا رنگ‌های مصنوعی: نوشابه‌های گازدار، آب‌نبات‌های رنگی
- غذاهای دریایی: میگو، ماهی‌های کنسروی
- لبنیات پرچرب یا فرآوری‌شده: پنیر پیتزا، خامه، شیرهای طعم‌دار
- ترشیجات و سرکه
- میوه‌های اسیدی و آلرژی‌زا: پرتقال، کیوی، توت‌فرنگی
- غذاهای سرخ‌شده و چرب: فست‌فودها، چیپس و پفک
مواد غذایی احتیاطی (بهتر است با مشورت و کم‌کم مصرف شوند):
- حبوبات سنگین: نخود، لوبیا (خیساندن قبل از پخت توصیه می‌شود)
- گوشت قرمز: به مقدار محدود و بدون چربی.
در میان انواع گوشت قرمز، گوشت گوسفند کم‌چرب و گوشت بز بهترین گزینه‌ها برای بیماران مبتلا به کهیر هستند. این گوشت‌ها به نسبت گوشت گاو و شتر چربی کمتری دارند و کمتر احتمال دارد که علائم آلرژیک را تحریک کنند. مصرف گوشت باید در وعده‌های کم و با روش‌های پخت ساده (آب‌پز یا بخارپز) انجام شود.
- تخم‌مرغ: سفیده تخم‌مرغ در برخی افراد ممکن است حساسیت‌زا باشد.
- سبزیجات خاص: گوجه‌فرنگی، بادمجان، اسفناج
- میوه‌های خاص: موز، سیب‌زمینی، انگور
- عسل: برای برخی افراد حساسیت‌زا است.
- ادویه‌جات: زردچوبه و دارچین با احتیاط مصرف شوند.
مواد غذایی مجاز (ایمن و توصیه‌شده):
- سبزیجات تازه و آرام‌بخش: کاهو، کدو، هویج، خیار، جعفری
- غلات کامل و سبک: برنج سفید، گندم، نان جو
- پروتئین‌های کم‌چرب: گوشت مرغ، گوشت بوقلمون، ماهی سفید کم‌چرب (مثل قزل‌آلا)
- لبنیات کم‌چرب و پروبیوتیک‌ها: ماست کم‌چرب، دوغ سنتی کم‌نمک
- میوه‌های خنثی و آرام‌بخش: سیب، گلابی، انار شیرین
- دمنوش‌های گیاهی آرام‌بخش: دمنوش بابونه، نعناع، به‌لیمو
- روغن‌های سالم: روغن زیتون، روغن کنجد
- آب و مایعات طبیعی: آب ولرم، شربت عسل رقیق (در صورت عدم حساسیت)
توضیحات تکمیلی:
- هیدراته ماندن: نوشیدن آب فراوان برای دفع سموم و کاهش علائم ضروری است.
- رژیم حذف: توصیه می شود یک رژیم حذف برای شناسایی مواد حساسیت‌زا داشته باشد.
برای درمان کهیر، لازم است که غذاهای حساسیت‌زا را شناسایی کنیم. یکی از روش‌های مؤثر، استفاده از رژیم حذف است. در این روش، شما برای مدتی کوتاه (معمولاً 2 تا 3 هفته)، برخی غذاهای مشکوک به ایجاد حساسیت را از برنامه غذایی‌تان حذف می‌کنید. سپس این مواد غذایی به‌تدریج و یکی‌یکی دوباره وارد رژیم غذایی می‌شوند تا مشخص شود کدام ماده علائم کهیر را تشدید می‌کند. به این شکل، می‌توانیم رژیمی متناسب با بدن شما تنظیم کنیم.
- پرهیز از هیستامین‌ها: برخی مواد غذایی حاوی هیستامین (مثل غذاهای تخمیری) می‌توانند کهیر را تشدید کنند.
مثال‌هایی از غذاهای تخمیری (که باید محدود شوند):
لبنیات تخمیری: پنیر کهنه، کفیر
سبزیجات تخمیری: خیارشور، ترشی‌ها
غذاهای سنتی تخمیری: کشک، شیره انگور تخمیری نوشیدنی‌های تخمیری: ماءالشعیر، سرکه
سایر: سویا سس، خمیرمایه نان
توجه: این غذاها معمولاً حاوی هیستامین هستند که می‌تواند علائم کهیر را تشدید کند. بهتر است این مواد غذایی در رژیم حذف بررسی شوند.
- مشاوره با متخصص تغذیه یا طب سنتی: در انتخاب مواد غذایی با متخصص مشورت کنید.
همین حالا برای مشاوره با متخصص طب سنتی با ما تماس بگیرید. مشاوره تلفنی
همچنین بخوانید: برای لاغری چه بخوریم؟
درمان کهیر در طب سنتی ایران و طب چینی
در طب سنتی ایران، کهیر به دو نوع سرد و گرم تقسیم می شود.
کهیر سرد: ناشی از غلبه بلغم و سردی است.
کهیر گرم: به دلیل غلبه صفرا یا گرمی مزاج ایجاد می‌شود.
دستورات درمانی کهیر سرد
-
دمنوش زعفران و عناب برای درمان کهیر :
مواد لازم: زعفران (یک‌چهارم قاشق چای‌خوری)، عناب (5 عدد)، آب جوش (یک لیوان)
روش تهیه: عناب‌ها را شکسته و با زعفران در آب جوش دم کنید.
طول مصرف: روزی یک بار به مدت 10 روز.
-
شربت عسل و سیاه‌دانه:
مواد لازم: عسل طبیعی (1 قاشق غذاخوری)، سیاه‌دانه آسیاب‌شده (نصف قاشق چای‌خوری)، آب ولرم (یک لیوان)
روش تهیه: مواد را مخلوط کنید و صبح ناشتا برای درمان کهیر بنوشید.
طول مصرف: 7 تا 14 روز.
دستورات درمانی کهیر گرم
-
شربت کاسنی و خاکشیر برای درمان کهیر:
مواد لازم: عرق کاسنی (نصف لیوان)، خاکشیر (1 قاشق غذاخوری)، آب خنک
روش تهیه: مواد را مخلوط کرده و با آب خنک بنوشید.
طول مصرف: روزی 2 بار به مدت 10 روز.
-
خوراک خنک‌کننده اسفناج:
مواد لازم: اسفناج تازه (100 گرم)، ماست کم‌چرب (3 قاشق غذاخوری)، سیر (1 حبه)
روش تهیه: اسفناج پخته و له‌شده را با ماست و سیر ترکیب کرده و به صورت سرد برای درمان کهیر مصرف کنید.
طول مصرف: هفته‌ای 3 بار.
دستورات طب چینی برای درمان کهیر
-
چای زنجبیل و عسل:
مواد لازم: زنجبیل تازه (1 تکه کوچک)، عسل (1 قاشق چای‌خوری)، آب جوش (1 لیوان)
روش تهیه: زنجبیل را در آب جوش دم کرده و عسل را اضافه کنید.
طول مصرف: روزانه یک بار برای کهیرهای سرد.
-
خوراک لوبیا سبز و نخود فرنگی:
مواد لازم: لوبیا سبز، نخود فرنگی، روغن زیتون
روش تهیه: مواد را بخارپز کرده و با روغن زیتون مصرف کنید.
طول مصرف: روزی یک بار برای کاهش گرمی بدن.
طب سوزنی یک از درمان های توصیه شده و موثر در درمان کهیر است. درمان طب سوزنی بدن، طب سوزنی گوش و خونگیری از گوش از جمله موثر ترین درمان های کهیر محسوب می شوند.
از بهترین توصیه ها برای پیشگیری از ابتلا به کهیر تقویت ارگان های داخلی با تمرینات تایچی است. برای آشنایی با این تمرینات این ویدیو را ببینید.
همچنین خواب باکیفیت و به‌موقع نیز نقش مهمی در کنترل علائم کهیر دارد. خواب منظم استرس را کاهش داده، سیستم ایمنی را تقویت می‌کند و واکنش‌های التهابی بدن را مهار می‌نماید. اگر از بی‌خوابی رنج می‌برید، طب سوزنی می‌تواند روشی مؤثر برای بهبود کیفیت خواب شما باشد. در این روش با تحریک نقاط خاص بدن، استرس کاهش می‌یابد و تعادل انرژی بازمی‌گردد. برای آشنایی بیشتر با این روش، پیشنهاد می‌کنم مقاله درمان بی‌خوابی با طب سوزنی را مطالعه کنید.
برای مشاوره با متخصص طب سوزنی با ما تماس بگیرید. تماس با ما
مراقبت‌های غیرخوراکی برای درمان کهیر
-
آب نمک:
آب نمک با خاصیت ضدعفونی‌کننده و تسکین‌دهنده می‌تواند خارش را کاهش دهد.
روش تهیه: 1 قاشق چای‌خوری نمک را در یک لیوان آب ولرم حل کنید.
روش مصرف: پارچه تمیز یا پنبه را به آب نمک آغشته کنید و روی ناحیه کهیر قرار دهید.
مدت زمان: 10 دقیقه؛ این کار را 2 بار در روز انجام دهید.
-
سرکه سیب:
سرکه سیب با تنظیم pH پوست و خاصیت ضدالتهابی می‌تواند خارش را کم کند.
روش تهیه: 1 قاشق غذاخوری سرکه سیب را در نصف لیوان آب مخلوط کنید.
روش مصرف: با پنبه روی ناحیه کهیر بمالید یا ناحیه را با محلول شست‌وشو دهید.
مدت زمان: روزی یک‌بار تا کاهش علائم.
احتیاط: اگر پوست حساسیت نشان داد، محلول را رقیق‌تر کنید.
-
گلاب:
گلاب با خاصیت خنک‌کنندگی، التهاب را کاهش داده و پوست را آرام می‌کند.
روش مصرف: مقداری گلاب را با پنبه روی ناحیه کهیر بزنید.
مدت زمان: 2 تا 3 بار در روز.
-
کمپرس سرد:
برای کاهش خارش و التهاب.
نکته: پرهیز از تعریق بیش‌ازحد در درمان کهیر بسیار مهم است. برای کاهش حملات کهیر لباس‌های نخی و خنک بپوشید.
داروهای بدون نسخه برای کنترل اورژانسی کهیر
آنتی هیستامین ها در درمان کهیر
آنتی‌هیستامین‌ها داروهایی هستند که برای کاهش خارش، التهاب و قرمزی و درمان کهیر استفاده می‌شوند.
نحوه مصرف:
-
لوراتادین (10 میلی‌گرم):
بزرگسالان: یک قرص در روز.
کودکان 6 تا 12 سال: نصف قرص (5 میلی‌گرم) در روز.
مصرف باید ترجیحاً در زمان ثابت هر روز باشد.
-
سیتریزین (10 میلی‌گرم):
بزرگسالان و کودکان بالای 6 سال: یک قرص در روز.
بهتر است شب قبل از خواب مصرف شود، زیرا ممکن است خواب‌آور باشد.
-
دیفن‌هیدرامین (25 تا 50 میلی‌گرم):
بزرگسالان: هر 6 تا 8 ساعت یک بار (در موارد شدید).
معمولاً برای موارد اورژانسی و کوتاه‌مدت استفاده می‌شود، زیرا خواب‌آور است.
عوارض احتمالی آنتی‌هیستامین‌ها:
خواب‌آلودگی یا سرگیجه
خشکی دهان و بینی
تهوع یا ناراحتی معده
در موارد نادر: افزایش ضربان قلب یا سردرد
کرم‌های موضعی حاوی هیدروکورتیزون برای کاهش التهاب
کرم‌های موضعی مانند هیدروکورتیزون یا بتامتازون برای کاهش التهاب و خارش استفاده می‌شوند.
روش مصرف:
- تمیز کردن پوست: ابتدا ناحیه موردنظر را با آب ولرم و صابون ملایم شسته و خشک کنید.
- استفاده از کرم: لایه نازکی از کرم را به آرامی روی ناحیه ملتهب بمالید.
- تعداد دفعات: معمولاً 2 تا 3 بار در روز (طبق توصیه پزشک).
- مدت مصرف: نباید بیش از 7 روز پشت‌سرهم مصرف شود، مگر با دستور پزشک.
احتیاط‌ها:
- از تماس کرم با چشم‌ها و دهان خودداری کنید.
- کرم را فقط روی پوست سالم (بدون زخم یا ترک باز) استفاده کنید.
علائم خطر که نیاز به مراجعه اورژانسی دارد
- تورم شدید زبان، گلو یا لب‌ها یا داخل پلک ها
- دشواری در تنفس یا بلع
- افت ناگهانی فشار خون
- کهیر گسترده و مقاوم به درمان
در صورت مشاهده این علائم، سریعاً به مراکز درمانی مراجعه کنید.
توصیه نهایی:
در کنار استفاده از داروهای تجویز شده، مراقبت‌های موضعی طبیعی نیز می‌توانند به آرام شدن علائم کمک کنند. با این حال، در صورت بروز علائم شدید یا مقاوم بودن کهیر به درمان‌های خانگی، حتماً به پزشک مراجعه کنید.
سوالات متداول درباره درمان کهیر
- بهترین روش درمان خانگی کهیر چیست؟
استفاده از آب نمک، گلاب یا سرکه سیب برای کاهش خارش و التهاب کهیر بسیار موثر است. همچنین رعایت رژیم غذایی مناسب و پرهیز از مواد غذایی محرک به کنترل علائم کمک می‌کند.
- کدام قرص برای درمان کهیر موثر است؟
آنتی‌هیستامین‌هایی مثل لوراتادین، سیتریزین و دیفن‌هیدرامین از موثرترین قرص‌ها برای کاهش علائم کهیر هستند.
- چه زمانی برای کهیر باید به پزشک مراجعه کرد؟
اگر کهیر با علائمی مثل تورم شدید، تنگی نفس، یا احساس خفگی همراه باشد، باید فوراً به پزشک مراجعه کنید.
- آیا کرم‌های موضعی در درمان کهیر موثر هستند؟
بله، کرم‌هایی مانند هیدروکورتیزون می‌توانند التهاب و خارش ناشی از کهیر را کاهش دهند، اما نباید به مدت طولانی استفاده شوند.
- چه غذاهایی برای درمان کهیر مناسب هستند؟
مصرف غذاهای خنک مانند کاهو، کدو سبز، زرشک و سوپ جو توصیه می‌شود، در حالی که باید از مصرف غذاهای تند و چرب اجتناب کنید.
